De communicerende auto.

Alsof je met een vriend praat.

Leestijd 8,0 min.

In de nabije toekomst geef je niet alleen spraakopdrachten aan je auto, maar kun je er ook mee communiceren. Bij Volkswagen werken verschillende afdelingen aan de ontwikkeling van een digitale stemassistent. Ze gebruiken kunstmatige intelligentie, taaltheorieën en computerlinguïstiek.

Een normale dinsdagochtend in het jaar 2025. Een digitale stem klinkt: 'Goedemorgen, je eerste afspraak is om 9 uur. Vandaag is er veel verkeer, je moet uiterlijk om 8:10 uur vertrekken'. De bestuurder kijkt naar de klok, staat op van de ontbijttafel, pakt zijn spullen in en gaat naar de auto. Het interieur is al voorverwarmd en op de achtergrond klinkt hetzelfde nummer dat thuis werd afgespeeld. Met de woorden 'Goedemorgen, vandaag is de cappuccino bij het tankstation op de route in de aanbieding' verwelkomt een warme vrouwenstem via de luidsprekers de bestuurder. De navigatie start en de muziek schakelt automatisch naar je favoriete afspeellijst. 'Zou je willen weten wat er vandaag op het menu staat van het bedrijfsrestaurant?' De stem leest drie gerechten voor. 'Ik heb ook de grap van de dag voor jou uitgekozen. Wil je die horen?' 'Vandaag niet, bedankt'.

Welkom bij Carmeq - centrum van innovatie.

Bij Volkswagen en Carmeq GmbH wordt gewerkt aan de toekomstige versies van de digitale voertuigassistent. Het in Berlijn gevestigde bedrijf is een volledige dochteronderneming van Volkswagen. Daar werken meer dan 600 werknemers uit 29 landen aan baanbrekende functies voor de auto's van morgen. Als je de afdeling van Kim Cedziwoda betreedt, waar Carmeq haar spraakgestuurde systemen ontwikkelt, zul je in een kamer borden vinden met pijldiagrammen die typische klantdialogen in de auto weergeven. Even verderop discussiëren ontwerpers over onderwerpen die computertaalkundigen vervolgens vertalen naar algoritmen.

"Ondertussen begrijpt het systeem ook veel toespelingen, grappen en dubbelzinnigheden."

- Luise Süssenbach

Intuïtieve communicatie.

Luise Süssenbach is ook onderdeel van het team. Zij helpt bij het ontwerpen van gebruikersgerichte digitale assistenten. Onlangs heeft Volkswagen aanzienlijke vooruitgang geboekt met Carmeq op dit gebied. "Tot nu toe moesten gebruikers specifieke zinnen uitspreken om een gepast antwoord van een spraakgestuurd systeem te krijgen. Denk aan ‘zet de verwarming op 18 graden’”, legt Süssenbach uit. "In ons nieuwe systeem kunnen bestuurders voor het eerst taalkundige uitdrukkingen gebruiken. Dat betekent dat gebruikers niet langer commando’s hoeven te geven, maar er ook echt mee kunnen communiceren. Dat is een grote stap richting de digitale stemassistent van de toekomst.” Ze legt één van de uitdagingen uit waarmee ze te maken heeft: "Menselijke uitspraken zijn vaak dubbelzinnig; alleen door de context zijn we in staat om deze correct te interpreteren. Wij gebruiken kunstmatige intelligentie om machines te helpen taal beter te begrijpen. ”Als de bestuurder bijvoorbeeld zegt ‘ik heb het koud’, dan zal het stembesturingssysteem afhankelijk van de context reageren. Het zal bijvoorbeeld de airconditioning uitzetten en de verwarming aan, evenals de stuurwiel- en stoelverwarming. De respons is volledig afgestemd op het moment, terwijl gebruikers veel meer vrijheid krijgen om hun wensen kenbaar te maken.

Slim dankzij onderzoek.

Om dat te leren, moet het systeem non-stop worden gevoed met verschillende gebruikersreacties van over de hele wereld. Om deze reden begeven onderzoeksteams zich in de straten van Parijs, Los Angeles of Tokio. Ze tonen voorbijgangers foto's die typische situaties weergeven bij het besturen van een auto. Duizenden antwoorden worden omgezet in databestanden en verzonden naar de herkenningssoftware. "Inmiddels begrijpt het systeem ook veel toespelingen, grappen en dubbelzinnigheden. Het herkent versprekingen en de meeste dialecten", zegt David Bischof van de afdeling 'functionele implementatie' in Wolfsburg. Hij en zijn team zorgen ervoor dat concepten voor gesproken dialogen, taalfilosofieën en 'use cases' in de auto's worden geïntegreerd en dat de technologie later correct reageert op een grote verscheidenheid aan gebruikerswensen.

Voor en door de hele wereld.

Volkswagen heeft ook de stem van de auto – iets dat cruciaal is voor de acceptatie van een stemassistentiesysteem – aangepast aan culturele verschillen. Na een uitgebreid castingproces is er per taal een geschikte mannen- en vrouwenstem gevonden. "Inhoud en stijl van de communicatie zijn ook aangepast aan de verschillende culturele normen. In de VS worden stemassistentiesystemen bijvoorbeeld al veel meer gebruikt. Daarom verwachten gebruikers ook aanzienlijk meer initiatief, gedetaillleerdere informatie en langere antwoorden", aldus David Bischof.

Naast gemak is veiligheid ook een belangrijke factor. Uiteindelijk is het belangrijk dat de bestuurder gefocust blijft, ondanks alle functies en mogelijkheden. Moderne stemassistentiesystemen helpen de veiligheid te verhogen door veel taken zelf uit te voeren, zonder dat ze de bestuurder afleiden. "We zien twee duidelijke trends: auto's hebben steeds meer assistentiesystemen en entertainmentfuncties. Met moderne stemassistenten kunnen we inspelen op beide trends en tegelijkertijd de veiligheid vergroten", zegt Matthias Pook. Hij coördineert de ontwikkeling van stembesturingsystemen bij Volkswagen.

"We zullen de stembesturing steeds verder verbeteren."

- Matthias Pook

Niet alleen toekomstmuziek.

De voordelen van stembesturing zijn duidelijk: uit veiligheidsoogpunt zouden bestuurders op de snelweg nooit meer op zoek hoeven naar de knopjes van het audiosysteem. Met spraakbesturing kun je jouw favoriete nummers veilig selecteren. In sommige landen, zoals de VS, wordt de bestuurder in bepaalde situaties geadviseerd stembesturing te gebruiken, omdat het minder aandacht vraagt. Het maakt autorijden veiliger en comfortabeler. Stembesturing is een stap verder richting Volkswagens toekomstvisie, waarin auto’s digitale mobiliteitsoplossingen zijn.

De eerste versies van deze functionaliteiten kun je al terugvinden in de huidige Touareg. Binnenkort komt de eerste Volkswagen op de markt waarmee je communiceert via ‘compleet natuurlijke’ spraak. “Klanten hoeven niet langer standaardzinnen te onthouden zoals ‘toon mij de kortste route naar het dichtsbijzijnde tankstation.’ Het systeem begrijpt je ook als je zegt ‘ik heb brandstof nodig’”, zegt Süssenbach. Met regelmatige updates wordt het nieuwe systeem uitgebreid. "Er zal de komende 24 maanden veel gebeuren. We hebben veel ervaring opgedaan met onze eigen leeralgoritmen en zullen de stembedieningsystemen blijven verbeteren in elk nieuw model", zegt Matthias Pook. "Dit zijn de eerste stappen in de richting van de digitale stemassistent van de toekomst."